زگیل تناسلی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی در سراسر جهان است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد میشود. آنچه زگیل تناسلی را از بیماری‌های دیگر متمایز می‌کند، قدرت بالای انتقال آن حتی در نبود علائم ظاهری است. با وجود شیوع گسترده این ویروس، متاسفانه هنوز بسیاری از افراد نمی‌دانند که زگیل تناسلی چگونه منتقل میشود و راه‌های پیشگیری از آن چیست.
در این مقاله تلاش کرده‌ایم به بررسی دقیق نحوه انتقال زگیل تناسلی، عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا، راه‌های پیشگیری و باورهای نادرستی که در این زمینه وجود دارد بپردازیم؛ چرا که آگاهی، مهم‌ترین گام در مسیر حفظ سلامت جنسی و عمومی است.
فهرست مطالب
زگیل تناسلی چیست؟
زگیل تناسلی یکی از بیماری‌های شایع مقاربتی است که توسط ویروسی به نام HPV ایجاد میشود. این ویروس بیش از ۱۰۰ نوع مختلف دارد که برخی از آن‌ها کم‌خطر و برخی دیگر پرخطر هستند؛ نوع‌های پرخطر ممکن است با سرطان دهانه رحم یا سایر سرطان‌های ناحیه تناسلی در ارتباط باشند.
زگیل‌ها معمولاً به شکل برجستگی‌های کوچک، گوشتی و گاهی خوشه‌ای در ناحیه تناسلی، مقعد یا اطراف آن دیده می‌شوند اما در برخی موارد؛ فرد ممکن است آلوده باشد بدون اینکه علائم ظاهری داشته باشد. برخلاف زگیل‌های معمولی روی دست و پا، زگیل تناسلی معمولاً از طریق تماس جنسی منتقل میشود و نیاز به بررسی و درمان تخصصی دارد.
زگيل تناسلی از چه طریق منتقل میشود؟
زگیل تناسلی معمولا از طریق تماس مستقیم پوست با پوست در روابط جنسی منتقل میشود؛ این تماس می‌تواند واژینال، مقعدی یا دهانی باشد. حتی اگر فرد هیچ علامتی نداشته باشد، باز هم امکان انتقال ویروس HPV وجود دارد. در موارد نادر، تماس با زگیل از طریق دست، روابط دهانی با فرد مبتلا یا انتقال از مادر به نوزاد در حین زایمان نیز ممکن است باعث آلودگی شود.
در ادامه برخی از مواردی که ممکن است باعق انتقال زگیل تناسلی شود را بررسی می‌کنیم.
انتقال زگیل تناسلی از طریق بزاق دهان
ویروس HPV ممکن است از طریق تماس‌های دهانی نزدیک منتقل شود، اما این موضوع به نوع تماس بستگی دارد. بزاق به تنهایی (مثلاً در صحبت کردن یا خوردن از لیوان مشترک) معمولاً عامل انتقال نیست. اما در هنگام بوسه که تبادل بزاق رخ می‌دهد و یکی از طرفین مبتلا به زگیل دهانی یا گلو باشد، احتمال انتقال ویروس وجود دارد.
علاوه بر آن، روابط دهانی با فرد مبتلا به HPV تناسلی می‌تواند باعث انتقال ویروس به دهان یا گلو شود. برخی انواع HPV با زگیل‌های دهانی یا حتی سرطان‌های ناحیه دهان و حلق مرتبط هستند، گرچه این موارد نادرند.
انتقال زگیل تناسلی از طریق تخت معاینه
تخت معاینه در مراکز درمانی معمولاً با روکش یک بار مصرف یا مواد ضد عفونی کننده پوشانده میشود. از آنجایی که HPV نیاز به تماس مستقیم پوست یا مخاط دارد و در محیط خشک سریعا غیرفعال میشود، خطر انتقال از سطح خشک مانند تخت معاینه بسیار پایین است.
اما در صورت وجود ترشحات تازه یا رعایت نشدن اصول ضد عفونی، احتمال انتقال در حد بسیار جزئی وجود دارد.
انتقال hpv از طریق حمام
برخلاف قارچ‌ها یا برخی باکتری‌ها، ویروس HPV از طریق محیط مرطوب یا آب گرم منتقل نمی‌شود. پوست سالم یک سد محافظ مؤثر در برابر ویروس است.
نشستن روی سطوح مرطوب، استفاده از لیف یا حوله مشترک در حمام عمومی، یا تماس غیرمستقیم به ندرت می‌تواند خطر ایجاد کند و فقط در صورت وجود زخم یا خراش در پوست خطر کمی وجود دارد.
راه های انتقال hpv استخر
یکی از پرسش‌های رایج این است که آیا زگیل تناسلی از طریق استخر منتقل میشود؟
در پاسخ این سوال، باید بگوییم که استخر محیطی پر از آب و کلر است و ویروس HPV در چنین محیط‌هایی دوام زیادی ندارد. تماس مستقیم پوست با پوست در استخر (مثلاً در تماس نزدیک بدنی) می‌تواند عامل انتقال باشد، نه خود آب استخر.
نشستن روی صندلی‌های مرطوب و لبه استخر یا استفاده از وسایل مشترک مثل حوله ممکن است به ندرت خطر ایجاد کند، ولی مسیر اصلی انتقال محسوب نمی‌شود.
آیا زگیل تناسلی از طریق توالت فرنگی منتقل میشود؟
احتمال انتقال ویروس HPV از طریق توالت فرنگی بسیار پایین و در حد صفر است. ویروس HPV برای زنده ماندن و انتقال به بدن نیاز به سلول زنده پوست یا مخاط دارد و نمی‌تواند مدت زیادی روی سطوح خشک مثل نشیمن گاه توالت فرنگی باقی بماند.
علاوه بر این، پوست ناحیه تناسلی خارجی، مگر در صورت وجود زخم یا خراش فعال، به راحتی پذیرای ویروس نیست. بنابراین نشستن روی توالت فرنگی – حتی اگر فرد آلوده قبلاً از آن استفاده کرده باشد – به ندرت می‌تواند منجر به انتقال HPV شود.
انتقال زگیل تناسلی از طریق شلنگ دستشویی
ویروس HPV عمدتاً از طریق تماس مستقیم پوست با پوست ناحیه تناسلی منتقل میشود، نه از طریق اشیاء. با اینکه احتمال وجود ویروس روی سطح شلنگ دستشویی وجود دارد، اما چون HPV خارج از بدن در مدت زمان کوتاهی غیرفعال میشود، انتقال از طریق شلنگ بسیار نادر و تقریباً غیرممکن است. مگر در شرایطی که پوست شما زخم باز داشته باشد و بلافاصله پس از استفاده فرد آلوده تماس برقرار شود.
🔸رعایت بهداشت در سرویس بهداشتی‌های عمومی همیشه توصیه میشود، اما نگرانی جدی بابت شلنگ دستشویی وجود ندارد.
آیا با دست زدن به زگیل تناسلی باعث انتقال میشود؟
بله، در صورتی که فردی با دست خود به زگیل تناسلی شخص دیگر یا خودش تماس مستقیم داشته باشد، به خصوص اگر پوستش دچار ترک، زخم یا بریدگی باشد، امکان انتقال ویروس وجود دارد.
همچنین اگر بعد از لمس زگیل، دست به ناحیه تناسلی یا دهان زده شود، احتمال آلودگی افزایش می‌یابد.
چه عواملی احتمال ابتلا به زگیل تناسلی را افزایش می‌دهد؟
همه افرادی که رابطه جنسی دارند، ممکن است در طول زندگی‌شان به ویروس HPV آلوده شوند اما در برخی افراد، احتمال ابتلا بیشتر از دیگران است. عواملی وجود دارند که می‌توانند خطر ابتلا یا شدت عفونت را افزایش دهند. شناخت این عوامل کمک می‌کند تا با پیشگیری بهتر، از انتقال یا فعال شدن ویروس جلوگیری شود. در ادامه، مهم‌ترین عوامل را بررسی می‌کنیم:
-
داشتن شریک‌های جنسی متعدد
-
نداشتن استفاده منظم از کاندوم
-
سیستم ایمنی ضعیف (مثلاً در افراد مبتلا به HIV یا مصرف کنندگان داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی)
-
داشتن شریک جنسی مبتلا به HPV یا سایر بیماری‌های مقاربتی
-
سابقه ابتلا به سایر عفونت‌های جنسی (مانند هرپس یا کلامیدیا)
-
عدم تزریق واکسن گارداسیل
-
وجود زخم، التهاب یا خراش در ناحیه تناسلی
-
مصرف سیگار (به دلیل تضعیف ایمنی مخاط بدن)
-
استفاده از وسایل شخصی مشترک در شرایط غیر بهداشتی (احتمال پایین ولی قابل توجه)
راه‌های جلوگیری از انتقال زگیل تناسلی
در این بخش، با مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از انتقال زگیل تناسلی آشنا می‌شویم. این نکات به شما کمک می‌کنند تا با رعایت چند اصل ساده، از سلامت جنسی خود و پارتنرتان محافظت کنید و احتمال ابتلا یا انتقال این ویروس را به حداقل برسانید:
-
استفاده از کاندوم در هر رابطه جنسی: کاندوم میزان انتقال را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد، اما چون HPV می‌تواند از طریق تماس پوست با پوست هم منتقل شود، ۱۰۰٪ محافظ نیست.
-
تزریق واکسن گارداسیل : گارداسیل به عنوان واکسن جلوگیری از زگیل تناسلی، تا ۹۰٪ از ابتلا به انواع پرخطر و عامل زگیل جلوگیری می‌کند. بهترین زمان تزریق قبل از شروع فعالیت جنسی است، اما در سنین بالاتر هم مفید است.
-
داشتن شریک جنسی ثابت و مطمئن: کاهش تعداد شرکای جنسی احتمال تماس با افراد آلوده را کمتر می‌کند.
-
تقویت سیستم ایمنی بدن: سیستم ایمنی قوی می‌تواند در بسیاری از موارد ویروس HPV را کنترل یا حتی پاک کند. برای تقویت آن لازم است که خواب کافی، تغذیه سالم و مصرف میوه و سبزیجات، ورزش منظم، کاهش استرس و ترک سیگار و الکل را در سبک زندگی خود قرار دهید.
-
پرهیز از تماس جنسی با افرادی که علائم دارند: اگر در ناحیه تناسلی کسی زائده یا زگیل مشاهده کردید، باید از تماس جنسی تا بررسی کامل خودداری کنید.
-
افزایش آگاهی و انجام تست‌های غربالگری: به خصوص برای زنان، انجام پاپ اسمیر و تست HPV در بازه‌های منظم بسیار مهم است.
-
عدم استفاده مشترک از وسایل شخصی آلوده: احتمال انتقال از حوله یا لباس زیر آلوده بسیار کم است، اما رعایت بهداشت فردی مهم است.
-
رعایت بهداشت فردی و جنسی: شست و شوی منظم ناحیه تناسلی، خشک نگه داشتن آن و بررسی منظم برای مشاهده هرگونه تغییر یا زائده مهم است.
مدت زمان انتقال زگیل تناسلی
مدت زمان انتقال ویروس زگیل تناسلی به این صورت است که خیلی سریع و معمولاً در اولین تماس جنسی (واژینال، مقعدی یا دهانی) با فرد آلوده اتفاق می‌افتد. لازم نیست رابطه جنسی شما کامل یا طولانی باشد؛ حتی تماس پوست به پوست ناحیه تناسلی برای انتقال زگیل کافی است.
زگیل تناسلی بعد از چند وقت نمایان میشود؟
مدت زمان بروز علائم پس از ابتلا به ویروس HPV، در افراد مختلف متفاوت است. اما به طور معمول:
-
زگیل‌ها ممکن است بین ۲ هفته تا ۸ ماه پس از تماس جنسی ظاهر شوند.
-
در برخی افراد، ویروس برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها خاموش باقی می‌ماند و هیچ نشانه‌ای ایجاد نمی‌کند.
-
گاهی زگیل‌ها هیچ‌گاه دیده نمی‌شوند، اما ویروس همچنان در بدن وجود دارد و امکان انتقال آن به دیگران وجود دارد.
درمان قطعی و فوری زگیل تناسلی
زگیل تناسلی اگر به موقع درمان نشود، ممکن است گسترش پیدا کند و حتی باعث ایجاد مشکلات جدی‌تر شود. خوشبختانه با پیشرفت روش‌های درمانی زگیل تناسلی، دیگر نیازی به نگرانی نیست.
دکتر مژده نامداری متخصص زنان و زایمان، با بهره گیری از جدیدترین تکنولوژی‌های درمانی مانند لیزر تخصصی و کرایوتراپی (فریز) درمان سریع، بدون درد و کم عارضه‌ای را برای زگیل تناسلی ارائه می‌دهد. این روش‌ها برای انواع زگیل‌ها مناسب هستند و به خصوص برای افرادی که به دنبال درمانی ایمن و مؤثر هستند، انتخابی عالی به شمار می‌آیند.
اگر مبتلا به زگیل تناسلی هستید، بدانید که این بیماری قابل درمان است. کافی است برای معاینه و آغاز روند درمان، با مطب دکتر نامداری تماس بگیرید.
