معرفی انواع مختلف آزمایش های غربالگری

انجام آزمایش‌های غربالگری در صورت تمایل به راحتی صورت می‌پذیرد. چنانچه قصد دارید تست غربالگری انجام دهید، می‌توانید درباره‌ی انواع این تست با یک متخصص زنان و زایمان مشورت کرده و از مناسب بودن آن اطمینان حاصل کنید. در این مقاله از سایت دکتر نامداری به بررسی انواع مختلف آزمایش های غربالگری خواهیم پرداخت.

معرفی انواع مختلف آزمایش های غربالگری

به طور عمده تست غربالگری برای زنان باردار در سه دوره مختلف انجام می‌گیرد:

• سه ماهه اول بارداری
• سه ماهه دوم بارداری
• سه ماهه سوم بارداری

آزمایش غربالگری در سه ماهه اول بارداری

• سونوگرافی

سونوگرافی روشی برای ارزیابی رشد و سلامت جنین در داخل رحم می‌باشد. در این روش از غربالگری که با استفاده از امواج صوتی و تصویری صورت می‌گیرد، موقعیت و اندازه جنین توسط پزشک بررسی می‌شود. سونوگرافی به شما نشان می‌دهد که در چه دوره‌ای از حاملگی قرار دارید و چنانچه اختلالی در ساختار استخوان‌ها و سایر اندام‌های جنین وجود داشته باشد، تشخیص داده خواهد شد.

اسکن زجاجی گردن یا NT یکی از روش‌های سونوگرافی است که در بازه هفته 11 تا 14 انجام می‌شود. در این آزمایش، پزشک به بررسی مایع جمع شده پشت سر جنین می‌پردازد. هر چه این مایع بیشتر باشد، احتمال ابتلای جنین به سندروم داون نیز افزایش می‌یابد.

سونوگرافی آنومالی نیز که در سه ماهه دوم بارداری انجام می‌گیرد، با هدف بررسی تمام اعضای بدن جنین و تشخیص نقص‌های احتمالی وی صورت می‌پذیرد. البته تمام نقص‌های کودک در هنگام تولد توسط این روش تشخیص داده نخواهد شد.

• آزمایش خون اولیه

یکی دیگر از انواع مختلف آزمایش های غربالگری که در سه ماهه اول انجام می‌شود، آزمایش خون است. عموما دو روش برای این آزمایش وجود دارد:

1. متوالی ترکیبی
2. ترکیبی سرم

در این آزمایش میزان مواد خاص موجود در خون، از جمله برخی از پروتئین‌ها و همچنین هورمون hcg اندازه گیری می‌شود. در صورتی که مقدار این مواد در خون غیر طبیعی باشد، اختلالات کروموزومی جنین را تهدید خواهند کرد.

در این آزمایش غربالگری در سه ماهه اول بارداری، ممکن است پزشک در جلسه اول از خون شما نیز آزمایش بگیرد. دلیل این کار اطمینان از مقاوم بودن بدن‌تان در برابر سرخجه است. غربالگری سیفلیس، هپاتیت B و همچنین HIV از دیگر مواردی است که باید انجام شود. از طرفی آزمایش خون برای تعیین گروه خونی و عامل Rh نیز مهم است. Rh می‌تواند مثبت یا منفی شود، اما در صورتی که منفی باشد، می‌تواند بارداری‌های بعدی شما را تحت‌الشعاع قرار دهد.

ناگفته نماند که  ناسازگاری عامل Rh مادر با جنین نیز خطرساز است. در صورت وجود این ناسازگاری، مادر باید یک شات گلوبولین Rh را در هفته 28 و یک بار دیگر به فاصله زمانی چند روز، دریافت کند. ناسازگاری زمانی رخ می‌دهد که مقدار این عامل در بدن مادر منفی باشد، در حالی که جنین وی دارای مقداری مثبت است. در صورتی که عکس قضیه بالا رخ دهد، ناسازگاری وجود نخواهد داشت.

• نمونه برداری پرزهای جفتی

نمونه برداری از پرزهای جفتی، یکی دیگر از انواع مختلف آزمایش های غربالگری است. در این آزمایش یک تکه کوچک از بافت جفت نمونه برداری خواهد شد. در این آزمایش که بین هفته‌های 10 الی 12 بارداری انجام می‌شود، اختلالاتی ژنتیکی از جمله سندروم داون و سایر نواقص احتمالی مورد بررسی قرار می‌گیرد. به طور کلی این نمونه برداری به دو روش مختلف انجام می‌گیرد:

1. آزمایش نوع اول یا ترنس : از شکم انجام می‌شود.
2. آزمایش نوع دوم یا داخل رحمی : از گردن رحم انجام می‌شود.

فراموش نکنید که این روش می‌تواند با عوارضی مانند درد و گرفتگی ، لکه بینی و در برخی مواقع سقط جنین همراه باشد.

آزمایش غربالگری در سه ماهه اول بارداری – آزمایش غربالگری سه ماهه دوم – آزمایش غربالگری سه ماهه سوم

آزمایش غربالگری سه ماهه دوم بارداری

• آزمایش خون

این تست که غربالگری چهارگانه نیز نامیده می‌شود، در سه ماهه دوم، چهار پروتئین جنین را اندازه گیری می‌کند. این تست نیز می‌تواند نواقصی مانند سندروم داون را شناسایی کند.

غربالگری چهارگانه در صورتی انجام می‌شود که مادر مراقبت‌های بارداری را با تاخیر اجرا کرده باشد و قادر به انجام غربالگری‌هایی مانند سرم ترکیبی یا متوالی ترکیبی نباشد. البته میزان کارایی این روش از تست‌های نامبرده شده کمتر است.

• غربالگری دیابت بارداری

غربالگری گلوکز را نیز باید به انواع مختلف آزمایش های غربالگری افزود. دیابت بارداری یک بیماری موقتی است که ممکن است باعث خطراتی در مادر و جنین شود. یکی از این خطرات افزایش ضرورت سزارین به جای زایمان طبیعی است. چرا که مادران دارای این عارضه می‌توانند کودکان بزرگتری را به دنیا بیاورند. از سوی دیگر کودکانی که از این مادران متولد می‌گردند، معمولا در روزهای اولیه دچار کاهش قند خون می‌شوند.

روش انجام این آزمایش غربالگری سه ماهه دوم به سادگی و به وسیله نوشیدن یک محلول قندی، برداشت نمونه خون و در انتها چک کردن سطح قند خون مادر قابل انجام است. به یاد داشته باشید که اگر تست دیابت حاملگی شما مثبت باشد، احتمال ابتلای شما در طی 10 سال آینده به این بیماری زیاد است. بنابراین این تست را پس از زایمان نیز تکرار کنید.

• غربالگری آمینوسنتز

برداشت مایع آمنیوتیک از رحم مادر برای نمونه و آزمایش، آمنیوسنتز نام دارد. این مایع که نوزاد را احاطه کرده است، از سلول‌های جنینی با ساختار ژنتیکی نوزاد و مواد شیمیایی گوناگونی ساخته شده است. این آزمایش نیز نشانه‌هایی از  بیماری‌های ژنتیکی مانند سندروم داون و اسپینا بیفیدا را بررسی می‌کند.

آزمایش غربالگری سه ماهه سوم

• غربالگری عفونت با استرپتوکوک گروه B

استرپتوکوک یک نوع باکتری موجود در بدن است که زمینه‌ی بیماری‌های عفونی در زنان باردار و نوزادان را فراهم می‌کند. البته این باکتری در قسمت‌هایی از بدن زنان سالم یافت می‌شود:

• دهان
• گلو
• دستگاه گوارش
• مهبل (واژن)

به طور کلی این میکروب در واژن زنان آسیب رسان نیست. اما با توجه به سیستم ایمنی ضعیف نوزاد، می‌تواند به وی آسیب برساند و سبب عفونت‌های جدی شود. این آزمایش غربالگری سه ماهه سوم در هفته 35 تا 37 بارداری قابل انجام است.

معرفی مرکز ارائه خدمات غربالگری

اگر به سلامت جنین خود اهمیت می‌دهید، تست‌های غربالگری را حتما انجام دهید. برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام هر یک از آزمایش‌های غربالگری در دوران بارداری، می‌توانید از خدمات کلینیک دکتر نامداری واقع در خیابان شریعتی استفاده کنید. در این مرکز انواع مختلف آزمایش های غربالگری انجام می‌شود.