اغلب اوقات، شنیدن نام یک روش جراحی میتواند باعث بروز استرس و نگرانی در شما شود. اما لاپاراسکوپی به عنوان یک روش کم تهاجم و با دوران نقاهت کوتاه، برای بررسی و درمان مشکلات رحمی شناخته میشود. در این روش پزشک با کمک دوربین و ابزارهای مخصوص، میتواند مشکلات رحم و تخمدانها را با دقت بالا بررسی کرده و در صورت نیاز جراحی را انجام دهد. در این مقاله از مجله پزشکی دکتر مژده نامداری، قصد داریم به سوال لاپاراسکوپی رحم و تخمدان چیست؟ پاسخ دهیم و شما را با مزایای این روش و همچنین عوارض عمل برداشتن رحم با لاپاراسکوپی آشنا کنیم تا نگرانیها و استرسهای خود را به حداقل برسانید.
فهرست مطالب
لاپاراسکوپی چیست؟
لاپاراسکوپی به انگلیسی (Laparoscopy)، یک روش جراحی مدرن است که با استفاده از ابزاری به نام لاپاراسکوپ انجام میشود. نسبت به جراحی باز که تهاجمی است و از طریق یک برش بزرگ روی شکم انجام میشود، این روش خطر و عوارض کمتری دارد. در حقیقت، لاپاراسکوپ یک لوله نازک و بلند است که در انتهای آن یک دوربین کوچک و منبع نور قرار دارد. این ابزار از طریق برشهای کوچک در پوست وارد بدن میشود تا پزشک بتواند اندامهای داخلی مانند تخمدانها، رحم یا سایر قسمتهای حفره شکمی و لگنی را بررسی کند.
لاپاراسکوپی هم میتواند روش تشخیصی باشد و هم در برخی موارد جنبه درمانی و جراحی داشته باشد؛ برای مثال میتواند در بررسی اندامهای داخلی، تخلیه رحم و یا روشهای جلوگیری از بارداری مانند بستن لولهها به کار رود. با لاپاراسکوپی، جراح به دنبال مشکلاتی میگردد که آزمایشهای تصویربرداری معمولی آنها را شناسایی نکرده است. علاوه بر این، در طول جراحی ممکن است نمونه بافتی برای بیوپسی از داخل حفره شکمی یا لگن جمع آوری شود. مشکلات جزئی همچون ضایعات یا انسدادهایی که در طول معاینه مشاهده میشود نیز با لاپاراسکوپی به راحتی قابل درمان است.
قبل از عمل لاپاراسکوپی چه باید کرد؟
قبل از انجام عمل لاپاراسکوپی، باید آمادگیهای زیر را داشته باشید تا عوارض جراحی کاهش یافته و روند بهبودی سریعتر شود.
- ناشتا بودن: حداقل 6 تا 8 ساعت قبل از عمل چیزی نخورید و ننوشید. این کار برای جلوگیری از مشکلات مربوط به بیهوشی ضروری است.
- آزمایشها و معاینات: پزشک ممکن است آزمایشهای خون، تصویربرداری (مانند سونوگرافی) و نوار قلب را برای اطمینان از سلامت شما تجویز کند.
- مصرف داروها: پزشک به شما توصیه میکند که کدام داروها را میتوانید ادامه دهید و کدام را باید قطع کنید (مثل داروهای رقیق کننده خون).
- آمادگی روده: در برخی موارد، ممکن است پزشک ملین یا تنقیه برای پاک سازی روده تجویز کند، به ویژه اگر جراحی در نزدیکی دستگاه گوارش انجام شود.
- حمام و رعایت بهداشت: شب قبل از عمل لاپاراسکوپی حمام کنید و ناحیه شکم را کاملاً تمیز نگه دارید تا خطر عفونت کاهش یابد. از محصولات معطر یا کرم روی پوست استفاده نکنید.
مراحل لاپاراسکوپی رحم چگونه است؟
هیسترکتومی لاپاراسکوپی، عمل برداشتن رحم به روش لاپاراسکوپی است. در این جراحی با استفاده از برشهای کوچک و ابزارهای لاپاراسکوپیک، تخلیه و برداشتن رحم انجام میشود. در ادامه مراحل انجام لاپاراسکوپی را به صورت کلی توضیح میدهیم:
- شما باید قبل از انجام لاپاراسکوپی هیسترکتومی، آمادگیهای لازم که در بخش قبلی اشاره کردیم را داشته باشید.
- در ابتدا، بیهوشی عمومی توسط دکتر بیهوشی انجام میشود.
- برای عمل درآوردن رحم با لاپاراسکوپی، نیاز است که جراح چند برش کوچک (3 تا 4 برش) در ناحیه شکم ایجاد کند؛ این برشها معمولا در نزدیکی ناف و پایین شکم قرار دارد.
- یک لاپاراسکوپ از طریق یکی از برشها وارد بدن شما میشود.
- سایر ابزارهای جراحی نیز از برشهای دیگر وارد میشود.
- دوربین متصل به لاپاراسکوپ تصویر دقیقی از اندامهای داخلی را روی مانیتور نشان میدهد.
- رحم از بافتهای اطراف، رگهای خونی و رباطها جدا میشود. این کار با استفاده از ابزارهای لاپاراسکوپیک و در صورت نیاز استفاده از دستگاههای الکتروکوتر (برای کنترل خونریزی) انجام میشود.
- تخلیه رحم با لاپاراسکوپی، از طریق یکی از برشها یا از راه واژن انجام میشود. اگر رحم بزرگ باشد، ممکن است ابتدا به قطعات کوچکتر تقسیم شود تا راحتتر خارج شود.
- جراح پس از اطمینان از توقف خونریزی، برشهای کوچک روی شکم را بخیه میزند و اینگونه عمل هیسترکتومی با لاپاراسکوپی به پایان میرسد.
- دوره نقاهت لاپاراسکوپی رحم حدود 1 تا 2 هفته برای فعالیتهای عادی و 4 تا 6 هفته برای فعالیتهای سنگین است.
عوارض برداشتن رحم از طریق لاپاراسکوپی چیست؟
همانطور که گفتیم عمل لاپاراسکوپی برداشتن رحم، یک روش کم تهاجمی است اما ممکن است با عوارضی همراه باشد. خونریزی خفیف، عفونت در محل برش و درد و ورم شکم بعد از لاپاراسکوپی (بهویژه به دلیل گاز CO₂ استفاده شده در جراحی) از شایعترین عوارض آن است. علائم جدیتر اما نادر لاپاراسکوپی رحم میتواند شامل آسیب به اندامهای مجاور مانند مثانه، روده، یا رگهای خونی باشد. همچنین احتمال کمی برای لخته شدن خون در پاها یا ریهها (ترومبوز) وجود دارد. برخی زنان نیز ممکن است دچار تغییرات احساسی یا مشکلات هورمونی شوند، بهویژه اگر علاوه بر عمل رحم با لاپاراسکوپی، تخمدانها نیز برداشته شود. در صورت مشاهده تب، خونریزی شدید یا درد مداوم باید فوراً به پزشک مراجعه کنید و عمل هیسترکتومی لاپاراسکوپی را گزارش دهید.
در عمل رحم کدام عمل بهتر است باز یا لاپاراسکوپی؟
انتخاب بین در آوردن رحم با لاپاراسکوپی و جراحی باز برای برداشتن رحم به شرایط بیمار و نظر پزشک متخصص زنان بستگی دارد. عمل لاپاراسکوپی هیسترکتومی کم تهاجمیتر است، درد و اسکار کمتری دارد، و بهبودی آن سریعتر است؛ اما برای موارد پیچیده یا رحمهای بزرگ ممکن است مناسب نباشد. جراحی باز برای شرایط پیچیده (مانند تودههای بزرگ یا سرطان) گزینه بهتری است. اما درد و زمان بهبودی بیشتری هم دارد. تصمیم گیری نهایی باید با مشورت پزشک و بر اساس شرایط فردی شما انجام شود.
لاپاراسکوپی اندومتریوز چیست؟
آندومتریوز یکی از بیماریهای شایع زنان است که در آن بافتی مشابه با بافت پوشاننده رحم (آندومتر) در خارج از رحم رشد میکند. این بافت ممکن است در تخمدانها، لولههای فالوپ یا سایر قسمتهای شکم و لگن قرار بگیرد. با هر چرخه قاعدگی، این بافت اضافی نیز خونریزی میکند اما چون نمیتواند از بدن خارج شود باعث التهاب، درد شدید و گاهی ناباروری میشود. درمان به موقع و پیگیری وضعیت بیمار بسیار اهمیت دارد تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
یکی از روشهای درمان اندومتریوز، لاپاراسکوپی است. در لاپاراسکوپی آندومتریوز، جراح از طریق برشهای کوچک در شکم و با استفاده از یک دوربین ویژه به نام لاپاراسکوپ، نواحی مبتلا به اندومتریوز را مشاهده و بررسی میکند. در صورت لزوم و حین لاپاراسکوپی اندومتریوز، بافتهای اضافی و غیرطبیعی که در خارج از رحم رشد کرده است از بدن خارج میشود.
این روش به کاهش درد، بهبود باروری و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک میکند. به علاوه دوره نقاهت جراحی لاپاراسکوپی اندومتریوز کوتاهتر از جراحی باز است و بیمار سریعتر به فعالیتهای روزمره بازمیگردد.
مراحل عمل لاپاراسکوپی کیست تخمدان چطور انجام میشود؟
به غیر از عمل برداشتن رحم با لاپاراسکوپی، عمل لاپاراسکوپی کیست تخمدان نیز برای بیمار قابل انجام است. لاپاراسکوپی تخمدان شامل مراحل زیر میشود:
- پزشک آزمایش خون، سونوگرافی و گاهی MRI را برای ارزیابی وضعیت کیست و وضعیت عمومی بدن شما انجام میدهد.
- همانطور که در قسمت قبل گفتیم، قبل از جراحی لاپاراسکوپی کیست تخمدان باید آمادگیهای لازم را داشته باشید.
- عمل برداشتن کیست تخمدان با لاپاراسکوپی با بیهوشی عمومی برای شما شروع میشود تا در طول عمل احساس درد یا ناراحتی نکنید.
- جراح چند برش کوچک (معمولاً 1 تا 3 برش به طول 0.5 تا 1 سانتی متر) در ناحیه شکم شما ایجاد میکند.
- از طریق یکی از این برشها یک لوله نازک به نام کانولا وارد میشود و گاز دی اکسید کربن به داخل شکم فرستاده میشود تا فضای بیشتری برای دید و کار جراحی ایجاد کند.
- لاپاراسکوپ از طریق یکی از برشها وارد میشود.
- ابزارهای جراحی برای لاپاراسکوپی کیست تخمدان از طریق برشهای دیگر وارد میشود.
- جراح کیست را با دقت جدا کرده و خارج میکند، در حالی که ساختار تخمدان را تا حد ممکن حفظ میکند.
- اگر کیست بزرگ باشد، ممکن است آن را به قطعات کوچکتر تقسیم کند تا راحتتر خارج شود.
- در لاپاراسکوپی تخمدان اگر کیست سرطانی یا مشکوک به سرطان باشد، ممکن است نمونه برداری انجام شود.
- ابزارها و لاپاراسکوپ از بدن شما خارج میشود، گاز اضافی نیز از شکم تخلیه میشود و برشها با بخیه یا چسب مخصوص بسته شده و پانسمان میشود.
- خونریزی بعد از عمل لاپاراسکوپی کیست تخمدان، به شکل لکه بینی واژن یا خونریزی خفیف از محل برشها ظاهر میشود. این وضعیت معمولا طبیعی است و در عرض چند روز بهبود مییابد. اگر خونریزی شدید و طولانی مدت یا همراه با علائم غیرعادی مانند درد شدید، تورم، تب یا ترشحات غیرطبیعی باشد، باید با پزشک خود تماس بگیرید.
مراقبت های بعد از عمل لاپاراسکوپی
مدت زمان استراحت بعد از عمل لاپاراسکوپی معمولاً بین 2 تا 4 هفته است. اما در مواردی ممکن است طولانیتر شود خصوصاً اگر عمل برای درمان بیماریهایی مثل آندومتریوز یا میوم انجام شده باشد. توصیه میکنیم مراقبتهای بعد از عمل لاپاراسکوپی را برای بهبودی بهتر و پیشگیری از عوارض انجام دهید:
- زخمها را تمیز و خشک نگه دارید. همچنین از خیس شدن زخمها خودداری کنید و طبق دستور پزشک پانسمان را تعویض کنید. در صورت مشاهده التهاب، تورم یا ترشح از محل بخیه، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید.
- چند روز اول بیشتر استراحت کنید و از فعالیتهای شدید جسمی خودداری کنید. از بلند کردن اجسام سنگین و ورزشهای سخت به مدت چند هفته پرهیز کنید. مقداری راه رفتن برای پیشگیری از لخته شدن خون مفید است.
- در روزهای اول غذاهای سبک و مقوی نوش جان کنید. مصرف آب، مایعات فراوان و مواد غذایی غنی از فیبر نیز برای جلوگیری از یبوست توصیه میشود.
- داروهای مسکن و آنتی بیوتیکهای تجویزی را طبق دستور پزشک مصرف کنید. دوره داروها را کامل کنید و از تغییر دوز داروها به صورت خودسرانه بپرهیزید.
- برای این روش از چند بخیه کوچک استفاده میشود و کشیدن بخیه لاپاراسکوپی پس از گذشت 1 هفته از جراحی انجام میشود.
- در صورت مشاهده هرگونه درد شدید، تب یا علائم غیرعادی به پزشک خود اطلاع دهید.
فرق لاپاراتومی و لاپاراسکوپی
لاپاراتومی و لاپاراسکوپی 2 روش جراحی برای درمان بیماریهای شکمی و لگنی است، اما تفاوتهای مهمی با یکدیگر دارد:
- لاپاراتومی: یک روش جراحی باز است که در آن برش بزرگی روی شکم ایجاد میشود تا جراح به طور مستقیم به اندامهای داخلی دسترسی داشته باشد. این روش برای موارد پیچیدهتر یا زمانی که نیاز به دسترسی بیشتری است، استفاده میشود. دوره نقاهت در لاپاراتومی طولانیتر است و احتمال درد و اسکار بیشتر وجود دارد.
- لاپاراسکوپی: یک روش کم تهاجمی است که از برشهای کوچک و ابزارهای ویژهای مانند لاپاراسکوپ استفاده میشود. این روش با درد کمتر و دوره نقاهت کوتاهتر همراه است و معمولاً برای جراحیهای سبکتر یا تشخیصی به کار میرود. علاوه بر این جای بخیه لاپاراسکوپی هم به مقدار کمی میماند.
به منظور انتخاب روش مناسب جراحی، حتما به بهترین جراح لاپاراسکوپی مراجعه کنید و مشاورههای قبل از عمل را انجام دهید.
زایمان طبیعی بعد از عمل لاپاراسکوپی
زایمان طبیعی بعد از عمل لاپاراسکوپی امکانپذیر است اما به دلایل انجام عمل و شرایط جسمی بیمار بستگی دارد. به طور کلی بهترین تصمیم در مورد نوع زایمان باید با مشورت متخصص زنان و زایمان گرفته شود.
اگر عمل لاپاراسکوپی برای تشخیص یا درمان مشکلاتی مانند آندومتریوز، میوم یا کیست تخمدان انجام شده باشد و رحم سالم باقی مانده باشد، زایمان طبیعی امکان پذیر است. در صورتی که لاپاراسکوپی شامل حذف بخشی از رحم (مانند میومکتومی) یا بخشی از سیستم تناسلی باشد، زایمان طبیعی به ارزیابی دقیق و نظر پزشک نیاز دارد.
اگر طی عمل جراحی، به دیواره رحم یا عضلات لگن آسیب وارد شده باشد، ممکن است پزشک برای جلوگیری از عوارضی مانند پارگی رحم در حین زایمان طبیعی، زایمان سزارین را پیشنهاد دهد. وضعیت بخیهها و محل زخمها در رحم نیز یکی دیگر از عوامل کلیدی میباشد. معمولاً پزشکان توصیه میکنند حداقل 3 تا 6 ماه بین عمل لاپاراسکوپی و بارداری فاصله باشد تا بدن فرصت کافی برای بهبودی داشته باشد. زیرا اگر فاصله زمانی کافی رعایت شود و رحم به طور کامل بهبود یابد، احتمال زایمان طبیعی بیشتر میشود.
هزینه لاپاراسکوپی رحم و تخمدان
هزینه برداشتن رحم و تخمدان با لاپاراسکوپی میتواند متفاوت باشد و به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله نوع عمل، مهارت جراح، تجهیزات مورد استفاده، بیمارستان یا مرکز درمانی و پوشش بیمه. برای اطلاع دقیق از هزینه لاپاراسکوپی در تهران و دریافت مشاوره، میتوانید با مطب دکتر نامداری تماس بگیرید.
جهت دریافت مشاوره و یا اخذ نوبت از مطب دکتر مژده نامداری، متخصص زنان و زایمان در تهران از طریق شمارههای زیر پاسخگوی شما عزیزان هستیم.
آدرس مطب: تهران، شریعتی، بالاتر از میرداماد، روبروی متروی شریعتی، کوچه شواری، ساختمان پزشكان رازی، واحد ۱۲
سوالات رایج شما درباره لاپاراسکوپی از دکتر نامداری
- عمل لاپاراسکوپی رحم درد دارد؟درد بعد از عمل لاپاراسکوپی کیست تخمدان معمولاً خفیف است و بیشتر در ناحیه شکم، شانه و محل برشها احساس میشود. این درد طی چند روز بهبود مییابد و با داروهای مسکن کنترل میشود.
- آیا بعد از برداشتن رحم واژن گشاد میشود؟بعد از برداشتن رحم، واژن گشاد نمیشود اما ممکن است تغییراتی در حس یا استحکام آن ایجاد شود. تمرینات کف لگن (مثل کگل) میتوانند به حفظ استحکام و عملکرد طبیعی واژن کمک کند.
- عمل لاپاراسکوپی کیست تخمدان چقدر طول میکشد؟عمل لاپاراسکوپی کیست تخمدان معمولاً 30 دقیقه تا 2 ساعت طول میکشد. مدت زمان دقیق به اندازه، نوع کیست، پیچیدگی عمل و شرایط بیمار بستگی دارد. برای کیستهای ساده، زمان کوتاهتر است اما کیستهای بزرگتر یا پیچیده ممکن است زمان بیشتری نیاز داشته باشد.
- عمل لاپاراسکوپی رحم چقدر طول میکشد؟مدت زمان عمل لاپاراسکوپی رحم بسته به نوع و پیچیدگی عمل متفاوت است. برای تشخیص بیماری معمولاً 30 تا 60 دقیقه و برای جراحی بین 1 تا 3 ساعت طول میکشد. زمان دقیق به شرایط بیمار و هدف عمل بستگی دارد.
- بیمه های طرف قرارداد دکتر مژده نامداریدکتر مژده نامداری طرف قرارداد با بیمه بانک صادرات، سپه، تجارت و کشاورزی هستند.
- قبل از انجام لاپاراسکوپی چه اقداماتی باید انجام دهیم؟بطور کلی انجام موارد زیر تحت تشخیص پزشک امری ضروری است: انجام سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و همچنین آزمایش خون و نوار قلب. همچنین آمادگی روده که بیمار بین 8 تا 12 ساعت قبل از جراحی باید ناشتا باشد. در برخی موارد مصرف بعضی داروها روی نتیجه عمل تاثیر می گذارد. این داروها عبارت اند از آسپرین، داروهای ضد انعقاد خون. بهتر است بیمار در دوره پریودی نیز نباشد.
- آیا لاپاراسکوپی موثرتر از لاپاراتومی است؟لاپاراسکوپی نسبت به لاپاراتومی برتری دارد زیرا عوارض جراحی کمتری مانند خونریزی، عفونت و آسیبهای احتمالی به سایر اندامهای شکمی را به همراه دارد. لاپاراسکوپی همچنین در مقایسه با لاپاراتومی، بهبودی سریعتری دارد.
